- PULPITUM
- PULPITUMexcitatum in Proscenio, agentium et loquentium locus erat. In Pulpitum enim Actores prodibant, quod, ut Vitruvius docet, latius erat Latinis, quam Graecis. Altitudo illius Romanis non plus pedum quinque; adeoque humilius Scenâ, sed altius Prosceniô ac Orchestrâ fuit. Ibi gesticulatione, cantu et saltatione, Artifices personis in Scena abditis populum retinebant. Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 5. c. 4. Vide quoque Scaligerum, de Poetic. l. 1. c. 21. Hinc Sueton. in Caligula, c. 54. Saltabat autem nonnumquam etiam noctu, et quondam tres Consulares secundâ vigiliâ in Palatium accitos, multaque et extrema metuentes super Pulpitum collocavit. In conviviis quoque, Lyriscas, Choraules, tibicines organarios, aliosque Artifices Domesticarum oblectationum, sedere in Pulpitis atque inde audiri consuevisse, docet Vitruvius laudatus, Architect. l. 5. c. 8. Vide iterum Rosinum, l. 5. c. 29. Apud Scriptores Ecclesiasticos Pulpitum est ambo Ecclesiae, interdum ipsum analogium seu lectrum portatile, Car. du Fresne Glossar. Fuit autem ambo seu pulpitum in mediis Christianorum Templis, unde praedicationes ad populum habebantur, teste Socrate, Histor. Eccl. l. 6. c. 5. et Georgiô Alex. Vitâ Chrysostomi, quod hodieque apud Graecos in usu est. Ex eodem, Euangelium et Epistola, in celebratione Missae legebantur, diptycha recitabantur; ibidem Cantores stabant, hymnos et Psalmos decantaturi: denique quidquid publice in Ecclesia edicebatur, ex eo loco fiebat. Post ambonem vero a Sacerdote recitabatur ὀπιςθάμβωνος ἐυχὴ, in Liturgiis et Ritualibus Graecorum adeo frequens, i. e. oratio post ambonem, propter eos qui in extremo Templo starent. Factum id finit1â Liturgiâ, eratque haec oratio sigillum omnium petitionum, et ἀνακεφαλαίωσις τακτικὴ, πρέπουσα τοῖς πρώτοις καὶ τιμιωτέροις λόγοις, summa ordine repetita, conveniens primis et pretiosioribus Epilogis, ut loquitur Germanus Constantinopol. Hist. Eccl. p. 179. Analogii huiusmodi argentei, in cuius summitate leonis caput aureum, meminit Anastasius, Leone IV. Vide De la Cerda, Adversar. c. 85. sect. 9. et c. 135. sect. 18. Cl. Suicerum,vocibus Α῎μβων, Α᾿ναλογεῖον, Δεικτήριον, alibi, et hîc passim. De pulpitis Circi Constantinopolitani vide Chron. Alexandrinum, p. 782.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.